නුඹ මම අපි...

මම කොලයක්

හිස්ම හිස් සුදු පාට

තීන්ත පුසුඹට ඉව කරන

බකිරිත්තන් වෙන්න

මග බලන

නුඹ පන්හිදක්

පින්සලක් පැන්සලක්

පාට කූරු පෙට්ටියක්

ඉද හිටක කවි ඔතන
නිතරෝම බලි අදින

.........

කස්තුර්බා... -ඉන්දීය නිදහස් අරගලයේ නිහඬ සෙවණැල්ල

කස්තුර්බා එහෙමත් නැත්තම් "බා" , අවිහිංසාවාදයේ පියා ලෙසින් විරුදාවලියලත් මහත්මා ගාන්ධි තුමාගේ නිදහස් අරගලයේ නිහඬ යෝධ සෙවණැල්ලයි.ඈ පුරා දශක හයකටත් වැඩි කාලයක් ඉන්දීය  නිදහස් සටනට සක්‍රීයව උර දුන් ඉතිහාසයේ නිහඬ වීරවරියක්.

1969 ඉන්දියාවේ ගුජරාට් ප්‍රාන්තයේ  පොර්බන්දාර් හීදි උපත ලබන කස්තුර්බා පිරිමි දරුවන් දෙදෙනෙකු සිටින පවුලේ එකම දියණියයි.ගාන්ධි පවුල ඉතා ළඟින් ඇසුරුකරන ඇගේ දෙමාපියෝ අවුරුදු හතක් තරම් කුඩා වයසකදීම ඇගේ විවාහ ගිවිස ගැනීම සිදු කරනු ලබනවා.ඉන්පසුව 1982 දී  ගාන්ධි සමඟ විවාහ වෙන කස්තුර්බාට ඒ වන විට යන්තම් අවුරුදු 13 සපිරුණා පමණයි. එතැන් පටන් දශක හයකටත් වැඩි කාලයක් පුරාවට නිහඬවම ඔහුගේ නිදහස් අරගලයට ඈ යෝධ සෙවණැල්ලක් වෙනවා.    

13 වන විය වන විටත් අකුරක්වත් ලියන්නට හෝ කියවන්න ඉගෙනගෙන නොසිටි පුංචි කස්තුර්බා කියවීමට සහ ලිවීමට තම සැමියාගෙන් ඉගෙන ගන්නවා.. විවාහයේ යථා ස්වරූපය මෙසේ යැයි කීමට නොදන්නා කුඩා වයසේදී විවාහ වන මේ යුවළ ඔවුනගේ විවාහ ජීවිතයේ මුල් අවදියේදී සමීප මිතුරන් ලෙසින් කෙළිදලෙන් ගතකරනවා.ඒත් පසුව තම විවාහ දිවියේ සියළු යුතුකම් හා වගකීම තම කරපිටට පටවා ගන්නා බා ඒ කිසිවක් අතපසු නොකර නොපිරිහෙලා ඉටුකරනු ලබනවා.ඇගේ සැමියා වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා එංගලන්තය සඳහා පිටත්ව යනවිටදී තම කුළුඳුල් දරු උපත හේතුවෙන් ඇයට තනිවම ඉන්දියාවේ නතර වෙන්න සිදුවෙනවා.පුරා අවුරුදු හතරකටත් වැඩි කාලයක් සැමියා නොමැතිව  තනිවම පවුලේ කටයුතු ඉටු කරන ඈ පසුකාලීනව පවා නිවසේ යුතුකම් වගකීම් බොහෝ අවස්ථාවලදී තනිවම දරන්නේ තම සැමියාගේ කටයුතු වලට උපරිම නිදහස හා සහයෝගය ලබා දෙමින්.ඉන්දීය නිදහස් අරගලය හේතුවෙන් බොහෝ විට නිවසෙන් පිට ඇතැම් විට රටින් පවා පිටත සිටීම හේතුවෙන්  ගාන්ධි තුමන්  අතින් මඟහැරෙන දරුවන්ගේ හා නිවසේ කටයුතු සියල්ලක්ම පාහේ ඉටුකලේ කස්තුර්බායි. 

පසුකාලීනව බ්‍රහ්මචාරී දිවිපෙවතක් ගත කිරීමට මහත්මා ගන්ධි තුමන් ගත් තීරණය පවා ඈ උපේක්ශා සහගතව ඉඩදෙනු ලබනවා.එසේම තම පුතුන්ට පමණක් නොව රටේ සියළු දරුවන්ට ඈ කාරුණික මවක් සහ මිත්තනියක් වනවා.ගැහැණියක් ලෙස , බිරිඳක් ලෙස වගකීම රාශියක් ඇගේ හිස මත පැටවී තියෙද්දී පවා ඈ භාරත මාතාවගෙ දියණියක් ලෙස තම සැමියාගේ නිදහස් අරගලයට ක්‍රියාකාරීව දායක වනවා.1904-1914 දක්වා කාලය තුල ගන්ධි තුමන් විසින් දකුණු අප්‍රිකාවේ ඩර්බන්හී  රැගෙන ගිය  ෆීනික්ස් සමථකරන අරගලය සඳහා සක්‍රීයව දායක වන බා 1913 දී දකුණු අප්‍රිකාවේ සේවය කරන ඉන්දීයානුවන් පෙළන  අමානුශික සේවා කොන්දේසි වලට එරෙහිව හඬ නැගීම හේතුවෙන් බරපතල වැඩ ඇතුව සිර දඬුවම් විඳිනවා.ඇගේ සිවිල් ක්‍රියාකාරි කටයුතු හේතුවෙන් කිහිපවරක්ම සිර දඬුවම් විඳින බා කාන්තාවන්ගේ ජීවන තත්වය හා සාක්ශරතාවය නගා සිටුවීමට බොහෝ කැපවී කටයුතු කරනවා.ගාන්ධි තුමන්ගේ බොහෝමයක් අවිංසාවාදී විප්ලවයන්ට කිසිඳු මැසිවිල්ලකින් තොරව සහයෝගය දෙනඈ ගාන්ධි තුමන් සිරගතු වූ අවස්ථාවලදී ඔහු වෙනුවෙන් පෙනී සිටිමින් ඔහුගේ විප්ලවීය අනුගාමිකයන්ට  මාර්ගෝපදේශනය  සපයනවා.. 

පුරා දශක හයක් පුරාවටම වචනයේ පරිසමාප්ත අර්ථයෙන්ම  තම සැමියාට පාදපරිචාරිකාවක් වූ ඇගේ සේවය බොහෝ කාලයක් යන තුරුම ඇගේ සැමියාගේ ජනප්‍රියත්වයේ සෙවණල්ලෙන් වැසී ගියාදෝයි අපට සිතුනත් නොසැලෙණ කුළුනක් ලෙසින් ඈ ගාන්ධි තුමන්ට ලබා දුන් සහයෝගය කිසි විටෙකත් සුළු කොට තකන්න නොහැකියි.යලි කිසිවක් බලාපොරොත්තු නොවීම තම යුතුකම පමනක් සිය පවුලට , රටට  නොපිරිහෙලා ඉටු කල ඈ සමස්ථ ස්ත්‍රී සංහතියටම ගුරු කොට ගත හැකි යකඩ ගැහැණියක්.ඇගේ කුඩා ශරීරය  මෙන් දහස් ගුණයකින්  විශාල  ඇගේ යෝධ  හිත දහස් ගණනක්  ඉන්දියානුවන්ගේ  කඳුළුවල බර  කුළුණු හදින් දරාගෙන ඔවුන්ට ජීවිත එළිය කරන්න දිවා රෑ නොතකා පේ වුණා.සමහරවිට දශක ගණනාවක් පුරාවට  හිතට උහුලගන්න පුළුවන් වෙච්චි බර පපුවට දරා ගන්න බැරි උනු හිදම වෙන්න ඇති 1944 පෙබරවාරි 22 වෙනිදා ඈ හෘදයාබාධයක් හේතුවෙන් මේ ලොකෙන් නික්මිලා යනවා.ඈ එසේ දෑස් පියාගෙන සදාකාලික නින්දකට වැටුනත් ඇගේ අමරණීය මතකය  පරම්පරා ගණනාවක් පුරාවට  ලොව පුරා අරගල කරන දිරිය ගැහැණුන්ට මිනිස්සුනට ධෛර්ය පොම්ප කරාවි. 

උන්නු පෙම්වතුන්ට කප්පරක් ආදරෙන්

මඟ දිගට විසිතුරු බලමින්

මැණිකේ උඹ ලඟින්
ඇවිදන් ආවේ හෙමි හෙමින්
යන්න හිතානයි බෝ දුරක්
අතරමගකදී උඹ ඉතිං
පොඩියකට හැරිලා එන්නං මෙතනින්
කියා ගිය පසු සැනෙකින් මඟින්
ගිණි ගහන අවුවේ බලන් උන්නේ මං හිටං

ඇදුම් කන කකුල් කෙටි
කරකැවෙන ඔලුගෙඩිය
මේචල් කොරන් මං
ලගින්න උඹ එනකං
කකුල් කෙටි අද්දාන
අඩිය දෙක එකතු කර
ආවා මං ටික දුරක්
හෙවණක්හොයාගෙන

පියෙන් පිය , පිය මැනන්
නොදැනීම ඇවිදගෙන
ආපු දුර බොහෝ බව
දැනුනේ මඟකදියි බං
කලබලෙන් මං ඉතිං
විපරමින් හෙවුවාම
උඹ එහෙම නැවතිලයි
කනට වැටුනා සැනින්

උර තියන් ආ මතක කද
අතරමග හලාගෙන
හෑල්ලුවෙන් ආවේ
අත් දෙකම වනාගෙන
විටෙක උරකට වාරුවී
විටෙක තනියම පයින්
උඹ ඇතැරි දින පටං
ඇවිත් මං දැන් බෝ දුරක්

සෙල්ලමට වගේ මම

බැලුවාම ආපු මග

අනේ උඹ එතනම

අරටු බැහැගෙන දිරනවා එකතැන

ලාවට වාගේ මට

දුක හිතුනා ඇබින්දක් තරමට

මඟදිගට අහුලාපු ජීවිතෙන්

අඩක්වත් දකින්නට

පින තිබුනේ නැනේ  උඹට...

පදු කුමාරි...

උපන්න දොහේ ඉඳන්
පපු කැනැත්තේ පතුලටම ඔබාගෙන
අප්පච්චි මාව මැණික් කැටයක් වගේ රකිද්දී
සත්තයි මං හිතාන උන්නේ
මං රජ පැටියෙක් කියලා

ඉල්ලන්න තියා හිතන්නත් කලියෙන්
ආදරේ ගෝනි ගනන් පුරෝලා
ඔලුගෙඩිය උඩට පාත් වෙද්දී
මං රාජකීය තොටිල්ලක
සීරුවට නැලැවුනා

රජ පැටියා කුමාරිකාවක් වෙලා
කුමාරයෙක් මුලිච්චි උනු දා
සත්තකයි මං උන්නේ
හෙට අනිද්දා බිසවක් වෙන්න යන
සංතෝසේ එලිපත්තේ

ඒත් හාවක් හූවක් නැතුවම
මගේ ලෝකෙට කඩා පාත් වෙච්චි
කුමාරයාගේ මව් බිසව
හාංකවිසියක්වත් නොදන්න මගෙන්
මගේ රාජකීය ලේ උරුමෙට
පත්තිරු ඉල්ලද්දී මගේම උප්පැන්නේ
සාක්කි කිවුවෙත් තනිකරම මගේ හරහට

පද්දොන්ට හිර දෙන්න බෑ කියලා
උඹලැයේ අම්මා මගේ පපුවට බෝර දාද්දී
කුඩුවෙච්චි හෘදයවස්තුවේ කෑලි
පපුව ඇතුලේම මං වල දැම්මේ ශතවර්ෂ කාලක් තිස්සේ
ගඩොලෙන් ගඩොල එක්කහු කරලා අප්පච්චි බැඳපු මාලිගාවේ
රජ පැටියව මරලා දාන්න බැරි හන්දා මිසක
උඹට ආදරේ නැති හන්දා නම් නෙවෙයි...